Uit recent onderzoek blijkt dat ongeveer 76.000 55-plussers hebben al langer een doodswens, zonder ernstig ziek te zijn. Diverse experts geven verzorgenden in dit artikel tips over hoe je kunt reageren als je cliënt zegt: ‘Zuster, ik wil niet meer.’ Ouderenpsychologe Sarah Blom benadrukt dat het uiten van een doodswens niet automatisch hoeft te betekenen dat iemand daadwerkelijk dood wil. ‘Het kan betekenen dat iemand overspoeld wordt door problemen en er gewoonweg geen “gat meer in ziet”. Er is bij de cliënt onvoldoende draagkracht om problemen het hoofd te bieden.’ Volgens Blom kan het raadzaam zijn om uit te zoeken hoe iemand vroeger probleem oploste. ‘Mensen kunnen hier soms goed antwoord op geven.  En de manieren zijn soms wonderbaarlijk klein.’

Zo herinnert Blom zich een cliënt die elke avond nog even de radio aanzette om het journaal te horen. ‘Zo had hij het gevoel erbij te horen, dit leidde hem af van problemen. In het verpleeghuis was de radio er niet meer en in combinatie met het wegvallen van zijn vertrouwde glaasje warme melk, voelde hij zich al snel verloren. Hij uitte meermalen per dag dat hij dood wilde. Toen ik de betrekkelijk eenvoudig vraag stelde naar de uitzondering: “Wanneer heeft u deze wens níet?’ vertelde hij onder andere  over zijn radio en glaasje melk. Tezamen met wat andere zaken, die we al snel hebben toegepast in zijn dagritme. Dat vragen naar de uitzondering is ontzettend belangrijk, wat zo vaak vergeten wordt, maar zoveel informatie geeft.’

Er zijn ook mensen met een verborgen doodswens, vertelt de ouderenpsychologe: ‘Ik kom regelmatig cliënten tegen die weliswaar een doodswens hebben, maar dit niet uiten uit schaamte. Het is altijd raadzaam van buiten naar binnen te werken met je vragen. Stel eerst minder beladen vragen, zoals: “Hoe gaat het met slapen en eten?”  Vraag daarna pas naar de meer beladen thema’s. Het kan hierbij helpen om mensen de kans te geven om met “nee” te antwoorden door de vraag als volgt te stellen: “Er zijn mensen in uw situatie die verlangen naar de dood, herkent u dit ook?”.

Sarah Blom is ouderenpsycholoog en theatermaker. Met haar muziektheaterstuk DAG MAMA reikt ze inzichten en handvatten over omgaan met dementie. Ook schreef ze de bestseller ‘Jij bent toch mijn dochter’