Tijdens een operatie voor diepe hersenstimulatie bij Parkinson is de patiënt meestal wakker, zodat artsen kunnen testen of de elektrode juist is geplaatst. Niet nodig, blijkt uit het proefschrift van neurochirurg Saman Vinke van het Radboudumc.

Een MRI-scan maakt metingen en testen tijdens de operatie overbodig. Hierdoor kan de operatie onder narcose en is het mogelijk om twee in plaats van één operatie per dag uit te voeren. De narcose trekt vooral vrouwen met Parkinson over de streep, die minder vaak kiezen voor een operatie in wakkere toestand.

Symptomen Parkinson

De hersenoperatie kan helpen tegen trillen, traagheid en stijfheid, bekende symptomen van de ziekte van Parkinson. Dit gebeurt met kleine stroomstootjes in de hersenen, zogenaamde deep brain stimulation (DBS). Daarvoor plaatst een neurochirurg via gaatjes in de schedel twee elektrodes in een diep gelegen deel van de hersenen. Via een pacemaker geven de elektrodes stroomstootjes, waardoor de klachten sterk kunnen verminderen. In Nederland gaat het om driehonderd ingrepen per jaar.

Bij de klassieke operatiemethode is de patiënt grotendeels wakker. ‘Deze methode is dertig jaar oud’, vertelt neurochirurg Saman Vinke. ‘De chirurg zoekt met kleine stroompjes de juiste plek voor de elektrodes. Dankzij de wakkere toestand kan de chirurg meteen checken of de symptomen verminderen.’ Maar aan deze klassieke methode kleven nadelen. Zo duurt de operatie bijna een hele werkdag, waarvan de patiënt het grootste deel wakker is terwijl het hoofd vast ligt. Daarnaast moet de patiënt tijdelijk stoppen met medicijnen, waardoor de klachten verergeren.

Nieuwe methode

Vinke heeft bekeken of een MRI-scan net zo goed de juiste plek in de hersenen kan vinden. Dat maakt de ingreep korter en patiënten kunnen hun medicatie gewoon blijven slikken. Voor het onderzoek werden 123 patiënten geopereerd, een deel in wakkere toestand en een deel onder narcose. Om de conclusies te verifiëren, werden ook data van zo’n 650 patiënten uit het buitenland bekeken.

Doordat de operatie onder narcose kan als een MRI-scan wordt gebruikt, kiezen ook meer vrouwen ervoor mee te doen. Vinke: ‘Parkinson komt in 40 procent van de gevallen voor bij vrouwen. Maar in onze studie was slechts 17 procent van de patiënten bij de klassieke operatiemethode vrouw. Sinds we onder narcose zijn gaan opereren, is dat percentage gestegen naar ruim 40 procent, zoals de ziekte ook verdeeld is in de populatie.’

Waarom vrouwen minder vaak kiezen voor een wakkere operatie weet Vinke niet. Daar wordt nog onderzoek naar gedaan. Het Radboudumc voert inmiddels alleen nog diepe hersenstimulatie-operaties uit met een MRI-scan en onder narcose.