Ik deed onlangs de opleiding Gespecialiseerd Verzorgende Psychogeriatrie (GVP). Hierbij moeten we echt naar de mens kijken en vanuit hun beleving zorg geven. Er wordt vaak gelijk naar medicatie gegrepen bij ‘onbegrepen gedrag’ daar willen wij als GVP’er straks zoveel mogelijk vanaf.

Onbegrepen gedrag

‘Onbegrepen gedrag’ is een bekende term in de dementiezorg. Ik vind dat we pas iets moeten doen of onderzoeken op het moment dat dit gedrag een probleem of gevaar oplevert voor de persoon zelf of voor de omgeving. We moeten niet blijven kijken vanuit onze eigen normen, waarden of gewoontes. Iedereen is anders en mag er zijn! Leven en laten leven, met respect voor elkaar.

Teun Toebes

Ik las het interview met Teun Toebes, en er komen meteen herkenbare situatie naar boven. Teun heeft het erover dat we goed zijn in het verzorgen van lichamen, maar vaak voorbij gaan aan de méns. Het lijkt inderdaad meer te gaan om de handeling dan echt de persoon te zien.

Zo werd laatst een bewoonster besproken op mijn werk die agressief zou zijn. Ze spookte ’s nachts, sliep niet en was agressief naar personeel. Ik herkende dit gedrag helemaal niet, en ik draaide al aardig wat nachtdiensten.

Horrorverhalen

Door alle horrorverhalen word je toch een beetje beïnvloed, maar ik wou me hierdoor niet laten leiden. Voordat ik ’s nachts bij mevrouw op de kamer kwam, ademde ik diep in en dacht ik: ik ben gewoon mezelf, zoals ik altijd al gedaan heb bij haar.

Onrustig

Ik kwam haar kamer binnen en ben even bij haar gaan zitten. Door haar aandoening is een echt duidelijk gesprek vaak lastig. Ik liet haar praten en ben meegegaan in haar belevingen. Ze was wat onrustig, maar door even rustig bij haar te zitten, zonder iets van haar te verwachten, zag ik haar lichaam weer ontspannen.

Pluisjes weggooien

Later stond ze weer op en was ze weer wat zoekende. Ze was doodop, maar zomaar in bed gaan liggen was er niet bij. Ik ben met haar mee gaan zoeken en ze pakte wat ‘pluisjes’ van de grond, waarschijnlijk zag ze die door hallucinaties. Samen hebben we de pluisjes weggegooid. Toen begon ik te gapen en zei ik: ‘Nou, ik denk dat ik zo maar eens mijn bed in ga. Ik ben doodop met al dat werk wat we verzet hebben.’

Dit was ze met me eens. We liepen naar haar bed en ze greep ineens heel hard mijn pols. Ik schrok hiervan en dacht: shit, nu is het over. En op datzelfde moment dacht ik: nee, ik laat me niet beïnvloeden door de horrorverhalen dat zij agressief zou zijn. Ik haalde diep adem en herinnerde mezelf eraan dat we gelijk zijn aan elkaar. Ze keek me aan en ik keek terug met een open blik. Ze zei: ‘Je bent een goed mens’, waarop ze mijn pols weer langzaam losliet.

Toedekken

Ik bedankte haar voor het mooie compliment en gaf haar een knuffel. We gingen op bed zitten en ik vroeg of ik haar mocht helpen. Ze klopte op mijn rug en ik draaide haar benen in bed, dekte haar lekker toe en hield nog even haar hand vast. Toen zei ik dat ik ook maar even ging slapen na alle inspanning. We wensten elkaar welterusten, ik deed het licht uit en ging. Via beeldmateriaal kunnen we monitoren of ze ook daadwerkelijk sliep, en ja hoor: ze heeft die nacht zes uur geslapen, wat veel is voor haar doen.

Ik herken dus die agressie helemaal niet bij haar, maar ik probeer nu wel collega’s duidelijk te maken dat alles valt en staat met benadering, je eigen denkvermogen en instelling, en hoe je ergens naar binnen gaat. Mensen met dementie voelen feilloos aan wanneer iemand oprecht is of niet. En wanneer je komt voor een handeling, of om écht de hulp te bieden die nodig is.

Andere mindset

Deze ervaring gaf mij zoveel voldoening. Ik voerde gesprekken met familie, want andere collega’s belden een aantal keer ’s nachts haar zoon om te komen, en zelfs de politie werd een keer ingeschakeld. Familie is blij dat we hier nu aandacht aan schenken. Ik hoop dat ik de angst kan verminderen of in ieder geval de mindset van mijn collega’s. Want nee, we hoeven haar niet plat te bombarderen met medicijnen, zodat zij suf wordt en gaat slapen. We moeten haar gewoon behandelen als een gelijke met liefde, daar kom je veel verder mee.