‘Iedereen moet kunnen rekenen op goede en veilige zorg’, schrijft IGJ op haar website. ‘Hiervoor is het belangrijk om seksueel grensoverschrijdend gedrag in de zorg te voorkomen. Een zorgrelatie is gebaseerd op vertrouwen en veiligheid. Dat vraagt van iedere zorgverlener zorgvuldigheid, deskundigheid en professionele betrokkenheid.’

Scheve machtsverhouding

IGJ schrijft dat er in een zorgrelatie sprake is van een scheve machtsverhouding. Want iemand die zorg of hulp nodig heeft is altijd afhankelijk van degene die de zorg verleent. ‘Vanwege deze afhankelijkheidsrelatie is seksuele intimiteit tussen zorgverlener en cliënt nooit toegestaan. Het is traumatiserend en beschadigend voor de cliënt. Elke vorm van seksualiteit tussen cliënt en zorgverlener is grensoverschrijdend.’ De inspectie erkent dat de balans in de zorgrelatie ook ingewikkeld kan zijn.

Meldingen

In de Nederlandse zorg ligt de nadruk bij seksueel grensoverschrijdend gedrag op handelen nadat er iets is gebeurd. Ook bij de inspectie, die jaarlijks ongeveer 140 meldingen krijgt over seksueel grensoverschrijdend gedrag door zorgverleners. Erkennen dat seksueel grensoverschrijdend gedrag ook in de zorg voorkomt en daarover praten, helpt om een veilige zorgrelatie en vertrouwen in de zorg te houden, aldus de inspectie.

Grijs gebied

Volgens IGJ vertoont een aantal zorgverleners doelbewust seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar meestal ontstaat het niet met een vooropgezette bedoeling: ‘Een zorgverlener komt langzaam in een grijs gebied en neemt schijnbaar onschuldige beslissingen die eindigen in het overschrijden van de grens.’ De wil nu de aandacht in het toezicht verbreden naar het vergroten van bewustzijn rondom seksueel grensoverschrijdend gedrag door zorgverleners. En door meer aandacht te schenken aan preventie.

Preventief beleid

Aandacht voor bewustwording en het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt een onderwerp in gesprekken met bestuurders en zorgaanbieders. Tegelijkertijd blijft de inspectie het handelen beoordelen van een zorgverlener waarover een melding komt. De inspectie stimuleert opleidingen, koepels en beroepsverenigingen om samen bij te dragen aan bewustzijn en preventief beleid. Ook zal de inspectie met het veld onderzoeken wat de beste manier is om de aandacht voor bewustwording, preventie en interventie vast te houden.