Van harte gefeliciteerd!

‘Dankjewel, ik ben erg blij en vereerd met deze prijs. Het is mooi dat onrust bij dementie zo weer onder de aandacht komt. En met de geldprijs kunnen we verder onderzoek doen naar CAVE.’

Waar staat CAVE eigenlijk voor?

‘Computer Aided Virtual Environment. Het is ontwikkeld door studenten ICT van de Hanzehogeschool in Groningen, dat is ook de school waar ik lesgeef als docent verpleegkunde. CAVE is een persoonlijke film waarin bepaalde onderwerpen uit het leven van iemand met dementie voorbij komen.’

Hoe ziet zo’n film eruit?

‘Ik heb een van de films gezien, en hierin wordt de bakkerij getoond waarin de cliënt had gewerkt, en tussendoor beelden van de omgeving waarin hij is opgegroeid. Daarnaast worden er foto’s van het gezin tijdens vakanties met de caravan getoond. Het is een mix van foto’s en bewegend beeld. De studenten hebben bijvoorbeeld in het Groninger Archief videobeelden van de Heerenstraat uit de jaren zestig gevonden. Ook wordt er favoriete muziek van de cliënt gedraaid. De film duurt tussen de vijf en tien minuten.’

Hoe ging het onderzoek in zijn werk?

‘Er zijn voor acht bewoners persoonlijke films gemaakt. Hiervan konden uiteindelijk vier personen van begin tot eind deelnemen aan het onderzoek. De verpleegkundestudenten telden hoeveel onrustgedragingen de bewoners vóór, tijdens en ná de film vertoonden. Bijvoorbeeld tikken met de handen of voeten, roepen, plukken, heen en weer lopen, schreeuwen… Ook hielden de studenten een logboek bij, over het gedrag van de bewoners. De film werd getoond op een moment dat de bewoners het meest onrustig waren: de namiddag.’

En? Wat was het resultaat?

‘Tijdens het bekijken van de video’s vertoonden alle bewoners nul keer onrustgedrag. Ná de film verschilden de resultaten: de ene bewoner was een uur kalmer, de andere tot aan het moment dat hij naar bed moest. Ook opvallend was dat bewoners vrolijker waren na het zien van de film: ze vertelden erover aan hun medebewoners “Ik heb toch zó’n mooie film gezien”, lachten, of neurieden de muziek uit de film. Eén bewoner –die voorheen nooit uit bed kwam- zag de film en wilde meteen het bed uit, naar de huiskamer.’

Hoe verklaart u dit?

‘Vanuit de reminiscentie-theorie van Naomi Feil: die verklaart onrustig gedrag bij dementie vanuit de achteruitgang van de identiteit. Met de persoonlijke films geef je de bewoners weer een stukje van hun identiteit terug, het geeft houvast.’

Wat vonden verzorgenden van het onderzoek?

‘Zij waren enthousiast over de films. Het is ook heel handig voor verzorgenden: je hoeft de video alleen maar aan te zetten. Daarnaast leerden de verzorgenden hun bewoners dankzij de films beter kennen. Het levert nieuwe gespreksstof op. Toch merken we dat het lastig is om dit soort dingen te implementeren. Je merkt dat oude routines doorbreken niet vanzelf gaat in de zorg. Je zet zo’n film een paar keer op, en dan komen er weer uitzendkrachten die er niet van weten. Voor je het weet, is dat kleine beetje routine alweer weg.’

Krijgt het onderzoek een vervolg?

‘Wat mij betreft wel, bijvoorbeeld wat de effecten zijn als we de video’s voor de wasbeurt vertonen.  Wellicht dat bewoners hier zo ontspannen van raken, dat ze geen weerstand meer bieden bij het wassen. Dat zou enorm schelen voor verzorgenden, die dan bijvoorbeeld niet meer met zijn tweeën iemand hoeven te wassen. Deze prijs geeft ons een mooi zetje in de rug voor nieuw onderzoek.’

De winnende publicatie van Anneke Helder >>