Actualiteitenprogramma Nieuwsuur blikte terug op de eerste coronagolf, waarin zorgmedewerkers in de vvt zich heel  onveilig hebben gevoeld bij de richtlijnen. Hierin staat onder andere dat als een cliënt besmet is met het coronavirus, of hiervan verdacht wordt, de verzorgende geen mondmasker hoeft te dragen. Wel moet de verzorgende op anderhalve meter afstand blijven. Lukt dit niet? Dan hoeft de verzorgende nog steeds geen mondmasker te dragen, maar mag maximaal vijf minuten contact zijn. ‘Ik heb me heel onveilig gevoeld bij de 1,5 meterregel’, vertelt een verzorgende hierover, ‘Als je binnenkwam, deed de bewoner een paar stappen naar achteren. Dat voelde als een soort Russisch roulette.’

Gebaseerd op tekorten

Zorgbestuurders en beroepsvereniging V&VN zetten hun vraagtekens bij de richtlijnen van het RIVM. ‘Wat mij opviel, is dat ze helemaal niet gebaseerd waren op wetenschappelijke rapporten’, vertelt bestuurder Jos de Blok van thuiszorgorganisatie Buurtzorg Nederland in Nieuwsuur. Hans Buijing van brancheorganisatie ThuisNL denkt dat de richtlijnen vooral voortkwamen vanuit het grote tekort aan persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm) in de vvt: ‘Het ging eigenlijk niet meer om de vraag of je veilig en preventief aan het was, maar om de vraag: zijn er voldoende middelen beschikbaar.’

Geen helder antwoord

V&VN vroeg het RIVM herhaaldelijk om de achterliggende gedachten van de richtlijnen, maar kreeg naar eigen zeggen nooit echt een helder antwoord. Uit een mailwisseling tussen Nieuwsuur en het RIVM blijkt dat de richtlijnen onder andere gebaseerd waren op persoonlijke ervaringen van Jaap van Dissel. Het RIVM ontkent dat de richtlijnen voortkwamen vanuit de tekorten.

Smeken om mondkapje

Intussen voelde zorgpersoneel zich onveilig: ‘Ik moest smeken om zo’n mondkapje, maar de leiding zei: het is niet nodig volgens het RIVM’, vertelt een zorgmedewerkster van een verpleeghuis. Toen Jos de Blok besloot om zelf grootschalig pbm in te kopen, werd dit opgemerkt door collega-organisaties die de Inspectie waarschuwden. De Blok: ‘Vervolgens werd ik gebeld door de Inspectie met de vraag waarom ik afweek van de richtlijnen.’

VWS en het RIVM zijn niet van plan om richtlijnen te veranderen. Nieuwsuur heeft het RIVM om een reactie gevraagd, maar dit is vooralsnog niet gebeurd. Veel zorginstellingen hebben besloten om bij een eventuele volgende golf zelf richtlijnen op te stellen, waardoor verzorgenden zich veiliger voelen. Bekijk hieronder het item van Nieuwsuur.