Handen wassen is goed voor de hygiëne die zo hard nodig is om verspreiding van het coronavirus te voorkomen, maar je handen zijn er minder blij mee. ‘Water en zeep drogen je handen uit’, vertelt dermatoloog Marco van Coevorden. ‘Op je huid zit namelijk een soort coating: een vetlaagje dat je huid beschermt tegen invloeden van buitenaf, zoals kou, viezigheid, het weer… Wanneer je je handen wast, beschadig je dat vetlaagje. Op zich kan het wel wat hebben, maar op een gegeven moment heb je zo vaak je handen gewassen, dat je er last van krijgt. Je huid verliest te veel vocht en is niet meer in staat om dit vast te houden. Hij wordt droger, en krijgt kloven. Dit kan uitmonden in eczeem.’ De ene verzorgende heeft hier meer mee te maken dan de ander. ‘Dat heeft te maken met aanleg voor het ontwikkelen van eczeem, een huid die al droger van zichzelf is, of een huid die wat sterker reageert op invloeden van buitenaf, licht Van Coevorden toe.
Blijf op de hoogte van het laatste nieuws rondom goede handzorg met de gratis online nieuwsbrief van TVV voor verzorgenden. Abonneer hier>>
De dermatoloog ziet sinds het coronavirus Nederland heeft bereikt nog geen toename van patiënten in zijn praktijk. ‘Maar het duurt sowieso altijd even voordat ik deze mensen zie. Eerst kijken ze de situatie aan en proberen ze zelf wat met crèmes, dan gaan ze naar de huisarts die eventueel iets voorschrijft, en daarna komen ze pas bij mij terecht, ik zit aan het einde van de keten.’ Wel kan hij zich voorstellen dat verzorgenden door het extra handen wassen meer te maken hebben met beschadigde handen. ‘Daar komt bij dat in deze periode van het jaar de lucht droger is, waardoor handen ook sneller droog en kwetsbaar zijn.’
Liever handalcohol dan water en zeep
Om de schade zoveel mogelijk te beperken, adviseert Van Coevorden om per situatie te bepalen of handen wassen met water en zeep nodig is, of dat het gebruik van handalcohol volstaat. Dit is ook iets wat te lezen valt in de adviezen van Zorg voor Beter: ‘Handhygiëne is handen wassen met water, zeep en een papieren handdoek of handen desinfecteren met handalcohol. Doe het nooit alle twee achter elkaar: dit is heel slecht voor je handen’, aldus het kennisinstituut op haar website. ‘Handalcohol kun je bijna altijd gebruiken, behalve in de volgende situaties: zichtbaar vuil op je handen, natte handen, plakkerige handen, na eigen wc-gebruik. Dan moet je je handen met water en zeep wassen.’ Volgens dermatoloog Van Coevorden is het gebruik van handalcohol minder schadelijk voor je handen dan handen wassen met water en zeep: ‘Water is de boosdoener bij het uitdrogen en kwetsbaar maken van je huid. Als je dit kunt vermijden door handalcohol te gebruiken, zou ik dat zeker doen’, vertelt hij, ‘sommige handalcohol heeft ook een zogenaamde “terugvetter”: als je het inwrijft, ontstaat er een verzorgend laagje op je handen. Moet je tóch je handen wassen, dan zijn er bepaalde zepen die huidvriendelijker zijn voor je handen.’
Niet drogen aan de lucht
Het is ook belangrijk dat je na het handen wassen de handen goed afdroogt, en niet aan de lucht droogt door bijvoorbeeld met je handen te wapperen. Van Coevorden: ‘Als je je handen droogt aan de lucht, wordt er door het water op je handen weer extra vocht aan je huid onttrokken. Het is ook verstandig om je handen droog te deppen in plaats van de wrijven. Door wrijven maak je de huid kwetsbaarder.’
De ene verzorgende is ‘0% bang voor corona’, de ander vindt het ‘sinds de persconferentie wel spannend worden’. Eén ding is wel zeker: verzorgenden vragen zich af of ze wel goed voorbereid zijn op een grote corona-uitbraak onder cliënten. Lees meer >>
Als je evengoed kloofjes of schrale handen krijgt, is invetten het devies: ‘Doe dit op zoveel mogelijk momenten als je niet aan het werk bent’, tipt Van Coevorden, ‘zoals tijdens je pauze, na je werk, of voor het slapengaan. Vet de huid in met een goede, vette handcrème. Je kunt hiermee niet vocht inbrengen, maar wel het vocht dat je huid nog heeft behouden. Het werkt dus als een soort beschermlaag. Je kunt dit invetten ook preventief toepassen, als je nog geen last van je handen hebt, maar weet dat je er gevoelig voor bent.’ Een andere tip die de dermatoloog heeft, is om ureumpreparaten te gebruiken. ‘Dit blijft in de huid zitten en bindt vocht in de huid.’ Deze speciale crèmes zijn verkrijgbaar bij drogist of apotheek.
Jeuk en pijn
Als je als verzorgende veel last van handeczeem krijgt en je werk eronder gaat lijden, is het verstandig om je te laten doorverwijzen naar een dermatoloog. Alarmerende signalen hierbij zijn veel jeuk, roodheid en blaasjes. ‘Er zijn goede hormooncrèmes die bij juist gebruik geen bijwerkingen hebben’, vertelt Van Coevorden, ‘een andere oplossing kan lichttherapie zijn.’ Sommige mensen hebben zo’n last van de jeuk, dat ze hun handen onder een stromende kraan houden. ‘Niet doen’, zegt Van Coevorden, ‘het geeft misschien even verlichting, maar daarna krijg je nóg meer last, omdat je je huid weer hebt uitgedroogd met het water.’ Vaak handschoenen dragen is volgens de dermatoloog ook geen ideale oplossing: ‘Je moet voor en na het aantrekken van je handschoenen je handen wassen, en daarnaast leg je dan eigenlijk je handen in een bak met zout water. Iedereen krijgt namelijk zweethanden in handschoenen, wat óók slecht is voor je huid.’ Ook aspirines tegen de jeuk slikken raadt de dermatoloog af: ‘Jeuk en pijn aan de handen is een ander soort pijn als hoofdpijn en een aspirine verdooft dit nauwelijks. Vet houden is echt het belangrijkste.’
Heb jij een vraag over zorg voor je handen? Laat hem hieronder achter, of mail naar redactie.tvv@bsl.nl ovv ‘Handzorg’
