De splinternieuwe Richtlijn Zorg bij Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen moet verzorgenden en verpleegkundigen handvatten geven bij het kiezen en onderbouwen van ADL-zorgopties. Aanleiding van de richtlijn is hoe we tegenwoordig naar zorg kijken: meer persoonsgericht, meer autonomie voor de cliënt en minder overnemen.
In de richtlijn komen in vijf uitgangsvragen met aanbevelingen aan bod:
- Hoe vergroot je de ADL-zelfstandigheid en het comfort van de zorgvrager?
- Hoe kan de ADL-zorgvraag in kaart worden gebracht en welke valide en betrouwbare instrumenten zijn hiervoor beschikbaar?
- Welke interventies kunnen in de Zorg bij ADL effectief worden ingezet om het comfort of de ADL-zelfstandigheid of van de zorgvrager te vergroten?
- Op welke manier kan de mantelzorger op een zinvolle manier door de zorgverlener ondersteund worden bij het leveren van ADL-zorg?
- Hoe kan de ADL-zorg worden ingezet voor het signaleren van gezondheidsrisico’s en – problemen?
Om het vermogen van zorgvragers om ADL-taken zo zelfstandig mogelijk uit te voeren te versterken, worden internationaal en in Nederland steeds meer interventies ontwikkeld. Uit onderzoek blijkt dat hoe afhankelijker een cliënt is, des te groter de eenzaamheid is. Daarom is het extra belangrijk om te blijven kijken naar wat de cliënt zelf kan. Hiervoor vind je handvatten in de nieuwe richtlijn.
Verzorgenden in werkgroep
Verzorgende ig Jolanda Kragt zat in de werkgroep die meeschreef aan de richtlijn. ‘ADL is de hoofdtaak van verzorgenden, dus ik vind het logisch dat verzorgenden hierbij betrokken worden.’ Deze werkgroep is gedurende twee lang zo’n tien keer bijeen gekomen om onder andere de knelpunten in de huidige ADL-zorg te bespreken, die getackeld konden worden met de nieuwe richtlijn.
Verzorgenden kunnen tijdens de adl al veel eenzaamheid wegnemen bij hun cliënt. De expert geeft tips >>
De knelpunten zijn op een rij gezet in de richtlijn. Zo wordt genoemd dat de geleverde ADL-zorg onvoldoende aansluit bij de behoeften van zorgvragers, effectieve interventies voor het bevorderen van ADL-zelfstandigheid onvoldoende worden ingezet, en dat er onvoldoende aandacht is voor de betrokkenheid en ondersteuning van mantelzorgers in de ADL-zorg. Verder wordt de zorg bij ADL onvoldoende als middel gebruikt om risico’s op gezondheidsproblemen te signaleren.
Samenwerking met mantelzorger
‘ADL is veel meer dan een douchebeurt of helpen bij de toiletgang’, zegt Kragt, ‘Het begint met de ADL, maar je kijkt als verzorgende meteen veel breder dan dat: als je iemand wast, kijk je ook hoe de huid eruitziet, naar hoe iemand zich beweegt, naar hoe iemand zich voelt. Vervolgens kun je interventies inzetten om de cliënt verder te helpen of ondersteunen. Ook de samenwerking met de mantelzorger krijgt aandacht in deze richtlijn. Je kunt elkaar helpen: ik kan de mantelzorger leren hoe hij de jas aandoet bij zijn halfzijdig verlamde partner, terwijl de mantelzorger mij weer kan vertellen dat de cliënt er niet van houdt als je elke dag zijn voeten wast.’
Als verzorgenden vertragen tijdens hun werk, zal dat op allerlei manieren zijn vruchten afwerpen, stelt vitaliteitscoach Azmi Alubeid: ‘Maak van de wasbeurt een écht moment van contact, waarin je samenwerkt.’ >>
Nieuw voor Kragt -die 13 jaar in de thuiszorg werkt- is het richtlijn-advies om de Barthel Index te gebruiken om de van ADL-zelfstandigheid te beoordelen. ‘Er bestaan veel verschillende instrumenten, het is fijn om te weten dat deze de beste is.’
Vastleggen informatie
Andere aanbevelingen uit de ADL-richtlijn gaan vooral over goed samenwerken met zorgvragers en mantelzorgers, en over het duidelijk vastleggen van informatie. Zo vraag je natuurlijk naar de specifieke ADL-gewoonten, geef je aan dat de zorgvrager een belangrijke stem heeft, en leg je de woonomgeving zorgvuldig vast in het dossier.
Meeschrijven aan richtlijn
Kragt hoopt dat verzorgenden in de toekomst vaker zullen meewerken aan een richtlijn. ‘Het is interessant en leerzaam, en je komt in contact met andere disciplines. Daarnaast kreeg ik per bijeenkomst een vergoeding van € 75. Dit smaakt naar meer: ik ga binnenkort meeschrijven aan een richtlijn over probleemgedrag in de thuissituatie, en ik werk mee aan de richtlijn over jeuk. Ik vind het belangrijk dat verzorgenden hun stem laten horen: we zijn de grootste beroepsgroep en veel onderwerpen raken ons werk. En het is ook nog eens hartstikke leuk om te doen.’
Ook meedenken met een richtlijn? Mail dan naar richtlijnen@venvn.nl.
Blijf op de hoogte van het laatste nieuws over seksualiteit in de zorg met de gratis online nieuwsbrief van TVV voor verzorgenden >>
