1. De voorkant van je mondmasker aanraken: ‘Het is de bedoeling dat wanneer je je mondmasker afdoet, je dit aan de touwtjes achter op je hoofd, of de elastieken achter je oren doet. Dus raak níet de voorkant van je mondmasker aan met je handen. Ik zie dat sommige verzorgenden alles heel precies volgens de hygiëneregels doen. En dan pakken ze bij het afdoen van de persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm) hun mondmasker aan de buitenkant vast. Dat is riskant, want je hebt een mondmasker op om het virus eventueel aan te buitenkant op te vangen. Dus dan kun je er vanuit gaan dat na het werken op een cohortafdeling met coronapatiënten dit virus ook aan de buitenkant van je masker zit. Verzorgenden realiseren zich niet altijd dat de buitenkant van het masker potentieel besmet is. Leer jezelf dus aan dat je het masker zelf nóóit aanraakt, zelfs niet bij het weggooien: je houdt het vast aan de touwtjes of het elastiek.
2. Niet eerst je handschoenen uittrekken: ‘Het ergste wat ik wel eens zie gebeuren, is dat zorgprofessionals bij het uittrekken van de pbm niet als eerste de handschoenen uitdoen. Die zijn het hoogst besmettelijk, daar druipt het coronavirus zowat vanaf. Als je daarmee eerst aan je schort gaat rommelen, of je masker mee afzet, breng je jezelf in gevaar. Want je gezicht is de meest riskante plek, omdat je via je slijmvliezen –zoals je neus, mond en ogen- het virus binnenkrijgt. Dus altijd: éérst je handschoenen uit, dan de rest.’
3. Geen vaste volgorde hebben in het uittrekken van de pbm: ‘Het is best wennen om zoveel handelingen op de juiste, hygiënische manier te doen. Maak het jezelf zo gemakkelijk mogelijk, en zorg ervoor dat je altijd volgens dezelfde volgorde je pbm uitdoet. Daarmee verklein je namelijk ook het risico op besmetting, omdat je de kans dat je belangrijke stappen overslaat of in de verkeerde volgorde doet verkleint. Het mooiste is als je collega’s ook deze volgorde aanhouden. Zodat je ook steeds hetzelfde voorbeeld ziet en het echt automatisme wordt. Begin altijd met het uittrekken van je handschoenen, daarna desinfecteer je je handen. Vervolgens doe je de bril, het schort en het masker af, in een váste volgorde dus. Tot slot desinfecteer je weer je handen. Deze routine is belangrijk om zo min mogelijk fouten te maken.’
4. Niet checken of je masker comfortabel zit: ‘Mensen zitten gemiddeld 23 keer per dag aan hun gezicht. En dat zie ik helaas ook gebeuren op cohortafdelingen, omdat het mondmasker niet goed, of lekker op het gezicht staat. Daar kleven grote risico’s aan, qua besmetting. Ik merk het zelf ook wel eens: je doet je mondmasker op, je stapt de afdeling op, en voelt dan opeens dat hij toch ergens kriebelt of knelt. En zie dan tijdens het werk je handen er maar eens vanaf te houden. Neem dus een extra moment van rust voordat je de afdeling opstapt, om te checken of je mondmasker comfortabel op je gezicht staat, zodat je er voorlopig niet aan hoeft te zitten. Dat geldt ook voor je bril en schort.’
5. De normale hygiëne-eisen vergeten: ‘Omdat verzorgenden op een cohortafdeling non-stop pbm dragen, vergeten ze soms de normale hygiënemaatregelen te volgen. Omdat ze het gevoel hebben dat ze al helemaal beschermd zijn en niets kunnen overdragen, door de pbm, zeker niet als iedereen op het cohort al besmet is met het coronavirus. Maar dit is natuurlijk niet zo: deze cliënten kunnen net zo goed nog een BRMO (bijzonder resistente micro-organismen) bij zich dragen, of een norovirus of een influenzavirus. Een voorbeeld: op een “gewone” afdeling was je een cliënt met handschoenen aan, en een halterschort voor. Als je klaar bent met de wasbeurt doe je je schort uit, handschoenen uit, desinfecteer je je handen en ga je naar de volgende cliënt. Op een cohortafdeling zie je dat wanneer iemand gewassen is, de verzorgende niet meer snel de trigger heeft om de handschoenen uit te doen, de handen te desinfecteren en nieuwe handschoenen aan te doen. Want doordat de verzorgende constant pbm draagt, krijgt ze onbewust het gevoel voldoende beschermd te zijn. Door geen halterschort over de schort met lange mouwen te dragen kunnen verzorgenden natuurlijk wel BRMO’s en andere micro organismen van de ene cliënt naar de andere overdragen. Dus ze helpen bijvoorbeeld de ene cliënt op het toilet, en halen vervolgens met dezelfde handschoenen voor een andere cliënt de tillift. Daarmee kunnen ze onbewust de omgeving en hun andere cliënten besmetten. Blijf dus alert op de hygiënemaatregelen die je in ‘coronavrije’ situaties ook toepast. Dus als je van een “vuile handeling” zoals het vuile verband van een wond halen, naar een “schone” handeling gaat, zoals het verbinden van de wond, dan trek je tussendoor je handschoenen uit, desinfecteer je je handen en trek je nieuwe handschoenen aan.’
6. Tussendoor je mondmasker afdoen, of naar voren laten hangen: ‘Als je iemand verzorgt die slecht hoort, kan het verleidelijk zijn om even je mondmasker opzij te schuiven zodat je beter verstaanbaar bent. Maar dat is een no go: de buitenkant van je mondmasker is besmet, en als hij dichtbij je mond hangt is de kans op besmetting gigantisch. Dan kun je bijna net zo goed géén masker dragen. Dus houdt ‘m op, en raak hem niet aan. Doe je hem tussendoor wel af, desinfecteer dan eerst je handen, voordat je een nieuwe opdoet.’

Over Charlotte Michels >>

Lees ook: Gratis COVID-19 e-learnings voor verzorgenden >>