1. Rapporteer uitgebreider, en heb extra aandacht voor positieve dingen: ‘In deze situatie is het voor iedereen uitvogelen wat nu het beste werkt. Wat wij in de zorginstelling hebben afgesproken is dat de nadruk ligt op geruststellen: van familie én cliënten. Dat doe je onder meer door veel informatie te geven, bijvoorbeeld in de rapportages. Normaal is dit kort en bondig, nu zijn we uitbundiger, met meer nadruk op welzijn. Rapporteer bijvoorbeeld mooie momenten zoals: “Meneer Pietersen heeft zijn maaltijd met smaak opgegeten en riep na zijn toetje dat hij er nog een wilde.” Of: “Mevrouw Schippers heeft vandaag luid meegezongen met de André Hazes cd.” Laat cliënten ook meelezen als familie reageert op de rapportage, dan voelen ze extra het contact met hun naasten.’
2. Begane grond? Zwaaien!: ‘Wij hebben dit nog niet toegepast, maar ik kan me voorstellen dat ouderen een opsteker ervan krijgen als familie voor het raam staat te zwaaien.’ Bij sommige zorginstellingen staat familie buiten met de oudere te bellen terwijl ze elkaar aankijken via het raam. Zodat ze elkaar tijdens het gesprek ook kunnen zien.’
3. Begin elke ochtend met een gezamenlijk lied: ‘Onze zorginstelling heeft een grote hal met balustrades. Sinds de lockdown zingen we elke dag met de hele zorginstelling een uur lang samen liedjes, dus bewoners én verzorgenden. Zoals Oh oh, Den Haag, Twee motten, en de favoriet: Kom van dat dak af. Dat draagt enorm bij aan het saamhorigheidsgevoel en is goed voor de spirit. Sowieso heb ik het idee dat sinds de coronacrisis de samenwerking extra goed gaat. Alles verloopt soepel en ik hoor niemand klagen. Iedereen houdt de moed erin.’
4. Inventariseer welke communicatiemogelijkheden elke bewoner heeft: ‘Sommige bewoners kunnen prima zelf bellen, anderen hebben er hulp bij nodig. Check waar ze behoefte aan hebben, en hoe je ze hierin tegemoet kan komen. Als iemand bijvoorbeeld elke dag wil bellen met een zoon, maar moeilijk de toetsen kan bedienen, help hier dan bij, of vraag familie om een seniorentelefoon aan te schaffen. Wij hebben op elke afdeling een iPad en een laptop waarmee somatische cliënten kunnen videobellen met hun achterban. Soms spelen we dit af op een beamer, omdat het beeld en het geluid dan beter is. We onderzoeken nog of het mogelijk is om via een virtual reality bril contact te leggen met familie. Dan lijkt het net of het familielid naast hen staat.’
5. Blijf kalm en vriendelijk in je communicatie: ‘Familie reageert heel verschillend op de lockdown. De meesten hebben er wel begrip voor, maar sommigen zijn erg emotioneel of boos. Zo hadden wij een familielid dat toch naar het huis toekwam en naar binnen wilde. Na een gesprek met de locatiemanager beloofde we hem dat hij op twee vaste momenten per week mocht videobellen met zijn vader. Het is soms moeilijk om je eigen emoties onder controle te houden, maar als je begrip blijft tonen en de situatie kalm blijft uitleggen, is dit meestal wel voldoende. En geruststellen dus, dat vooral. Familie is vooral bezorgd om hun naaste, wat zich kan uiten in woede of verdriet. Als je daarin kunt geruststellen door meer communicatie, dan ben je al een heel eind.’
6. Toon begrip: ‘In deze tijd is echt contact maken met je cliënt misschien wel belangrijker dan ooit. Probeer zoveel mogelijk begrip te tonen, bied een luisterend oor en troostende woorden. En houd de moed erin.’

Azmi Alubeid is vitaliteitscoach bij HWW zorg en Alles is leven.