In de verpleeghuiszorg is zorgpersoneel vaak erg gericht op het lichaam, en wordt het lijf gemakkelijk vergeten. Met lijf wordt de ervaring van het lichaam bedoeld, dus bijvoorbeeld genieten van aanrakingen, de smaak van het eten of de aandacht waarmee de cliënt wordt verzorgd. Als hier geen oog voor is, versterkt dit gevoelens van eenzaamheid bij de cliënt. Hoogleraar en eenzaamheidsexpert Andries Baart geeft tips.
-
-
- Wissel van perspectief: ‘Als je iemand verzorgt, probeer dan eens vanuit de andere positie te kijken naar de zorg: wat zie je dan? Haastige, ongeïnteresseerde mensen die met elkaar praten in plaats van met jou? Zorg wordt er beter van als je je geregeld probeert te verplaatsen in de cliënt die je verzorgt.’
- Wees aandachtig: ‘Wanneer je op de automatische piloot je cliënten verzorgt, loop je risico dat je belangrijke details over het hoofd ziet. Als je met je aandacht in het hier en nu bent, zul je je cliënt direct met meer zorg aanraken en verzorgen. Voor het zien van het lijf en alle belevingen die erbij horen, is nu eenmaal aandacht nodig. En voorkom je dat je bijvoorbeeld bij de cliënt een kam door de haren ragt of hem na de wasbeurt met de handdoek “afrost”.’
- Zie het als de kern van je werk: ‘Soms wordt onterecht gedacht dat deze aandachtige zorg een extraatje is, een luxe. Of meer een taak van de familie van de cliënt. Dat is een misverstand: juist dít hoort bij je vak. Als je aan een cliënt zou vragen of hij liever 3 keer per week gereinigd wordt, of 1 keer per week lekker in bad gaat, zal hij ongetwijfeld kiezen voor een keer per week badderen. Omdat de ervaring van met je hele lichaam in het warme water, en het heerlijk ruikende sop zoveel meer toevoegt en de cliënt meer het gevoel geeft dat hij ertoe doet.’
Andries Baart live in actie zien? Hij spreekt op het Jaarcongres Eenzaamheid dat op 21 september gehouden wordt >>
- Gebruik andere woorden voor de zorghandelingen: ‘Ga je iemand reinigen, of badderen? Ga je iemand voeren, of met hem tafelen? Wek je hem, of laat je hem rustig ontwaken? Als je de zorghandeling voor jezelf anders gaat noemen, krijg je ook meer oog voor de beleving ervan.’
- Betrek naasten: ‘Familie weet vaak heel goed wat de cliënt het prettigst vindt. Zo vindt de ene cliënt het fijn als je voor het avondmaal een servet in zijn schoot legt, omdat dit hoort bij zijn waardigheid en hij dit altijd zo deed. Of bij mijn eigen schoonmoeder: zij was een deftige dame die altijd zuinig was op haar kleding. Ze had zware Parkinson en haar lichaam zakte steeds onderuit. Het zorgpersoneel zat constant aan haar kleren te trekken om haar overeind te zetten. Ze kon niets zeggen, maar ik wist dat ze dacht: niet trekken aan mijn mooie blouse! Voor een buitenstaander was die blouse slechts een kledingstuk, voor haar een stuk van haar identiteit. Dit soort informatie kan vaak alleen familie je geven, dus informeer ernaar. En vraag uiteraard ook aan je cliënt zelf op welke manier hij het liefst gewassen wordt of zijn eten krijgt.’
Blijf op de hoogte van interessante tips over eenzaamheid met de gratis online nieuwsbrief van TVV voor verzorgenden >>
-
